Wie zijn energierekening wil begrijpen, moet er echt even voor gaan zitten. De jaarlijkse afrekening is een enorme puzzel doordat er vaak twee meterstanden zijn voor de elektra naast de meterstand voor het gas.

Diverse organisaties organiseren energieveilingen, waardoor – bij een jaarlijkse wissel – vaak wat te verdienen is. Trouwe klanten betalen die lokkertjes. Of je je moet je eigen maatschappij chanteren met goedkopere aanbiedingen elders; dan kan de prijs wel lager. Opvallend is ook dat als je je stroom dekt met zonnepanelen het prijsverschil per maatschappij van het gas nog vrij fors is, terwijl de herkomst van dit gas vaak hetzelfde zal zijn (Groningen!).

Het grootste deel van de energierekeningen bestaat uit vastrecht, BTW en milieubelasting. Om de hoge gasprijzen (het zwaarste deel van de rekening) te compenseren geeft de regering overigens een compensatie milieubelasting via de elektriciteitsrekening (!). Een Kwh stroom kost in feite 6 tot 7 cent, maar wij betalen exclusief vastrecht 21 tot 23 cent per Kwh. Een m3 gas kost 32 tot 35 cent, maar wij betalen 63 tot 66 cent exclusief vastrecht.
De energiemarkt is ernstig ziek. Stroom van Spaanse zonnepanelen mag Frankrijk niet in. Engeland vraagt subsidie voor de bouw van een kerncentrale. Duitsland heeft aanleg van zonnepanelen zo zwaar gesubsidieerd, dat er vaak stroom teveel is en die wordt gratis aangeboden aan Nederland. In Nederland bouwden energiemaatschappijen nieuwe centrales gestookt met kolen die worden aangesleept uit Australië, USA, etc met bijstook van hout uit o.a. Canada en de Baltische staten. Oude centrales worden vanwege overcapaciteit opgedoekt, waardoor miljarden versneld worden afgeschreven bij Nuon (Vattenfall) en Essent (RWE). Gelukkig grotendeels op kosten van Duitse en Scandinavische consumenten. In België dreigt afschakeling van consumenten voor elektrische stroom, omdat er door defecten bij kerncentrales mogelijk te weinig stroomaanbod is. En dan is er nog het nodige gegoochel met het groenlabel (CO2-certificaten met een atypische prijsvorming, discussie over bijstook van biomassa, etc).
Terug naar de nuchterheid van 2014/2015 in Nederland. Door inspanningen van de AFM (Autoriteit Financiële Markten) zijn de maatschappijen die het vastrecht en de transportkosten van energie in rekening brengen (bij ons Enexis) aangepakt en zijn die tarieven naar beneden bijgesteld. Door de irrationele energiemarkt zijn de stroomkosten in het algemeen iets verlaagd en naar verluid geldt dat ook voor gas. Naar wordt verwacht is dit een tijdelijk patroon, omdat energie toch schaars is (zeker als de economie opleeft). Er valt dus wat te verdienen voor de consumenten in 2015.
Wie de balans wil opmaken van zijn energiekosten kan goed terecht op de site van de Consumentenbond ( http://www.consumentenbond.nl/energie/extra/energierekening/ ). De opbouw van de rekening wordt toegelicht en er staat zelfs een modelrekening van Eneco op de site (van ene klant met relatief weinig stroomgebruik). Ook kun je je eigen energiekosten vergelijken met andere aanbieders in de markt. Gezien de onzekere markten lijkt het niet verstandig contracten aan te gaan voor meer jaren. Ook kun je selecteren hoe groen je energiebedrijf moet zijn en meedoen aan een zgn. “energiecollectief” (gericht op selectie van de goedkoopste leverancier).

En wat ook helpt: probeer eens een paar LED-lampen uit in je huis die al voor een redelijke prijs te koop zijn. Een leeslamp van 60 Watt kun je vervangen door een LED-lamp die vergelijkbaar licht geeft met (omgerekend) 7 Watt stroom neemt.